11 Verzuimoorzaken waar je niet zo snel aan denkt

Een griepje, gebroken been of burn-out: dat dit kan leiden tot ziekteverzuim, weten we allemaal. Maar er zijn ook verzuimoorzaken waar je minder snel aan denkt. Hoe vaak sta jij bijvoorbeeld stil bij de kans dat je werknemers slecht slapen? Of bij de mantelzorg die ze mogelijk verlenen? In dit artikel noemen we elf minder bekende – maar wel belangrijke – verzuimoorzaken.

Lang niet al het verzuim heeft een medische oorzaak. Je werknemers kunnen zich ook ziekmelden omdat er in hun privéleven iets speelt. Soms zijn er meerdere dingen tegelijk aan de hand. Denk aan werknemers met financiële stress die slecht slapen of ongezond eten, waardoor ze lichamelijke klachten krijgen. Dat komt hun duurzame inzetbaarheid niet ten goede.

Herkennen en erkennen

Als werkgever sta je niet altijd stil bij de mogelijke oorzaken van verzuim. Dat is ook niet vreemd, want op sommige verzuimoorzaken ligt nog een taboe. Daardoor is niet iedereen er open over. Zo hebben jonge ouders misschien het idee dat ze niet mogen ‘zeuren’ over hun korte nachten. Of schamen vrouwelijke werknemers zich voor hun menstruatieklachten. Dat gaan ze hun werkgever toch niet vertellen?

Toch is het belangrijk deze mogelijke verzuimoorzaken te kennen, zodat je ze makkelijker kunt herkennen. En je werknemers beter en gerichter kunt helpen als ze daar behoefte aan hebben.

1. Rouw

Iedereen krijgt ermee te maken: het verlies van een dierbare. Het rouwproces dat daarbij hoort, kan een grote impact hebben op de inzet van je werknemer. Rouw maakt veel los: verdriet, woede, opluchting, vermoeidheid. Uit cijfers van ArboNed blijkt dat de gemiddelde verzuimduur bij rouw bij verlies van een partner of kind zo’n 170 dagen is. Het is belangrijk te beseffen dat iedereen anders omgaat met rouw. De een ziet werk als afleiding en wil zo snel mogelijk weer beginnen, de ander heeft langer de tijd nodig.

2. Mantelzorg

Eén op de vier Nederlanders combineert mantelzorg met een betaalde baan. De kans is groot dat jij ook mantelzorgers in je team hebt. Als werkende mantelzorgers te weinig tijd overhouden voor zichzelf, lopen ze het risico overbelast te raken. Daardoor kunnen ze ziek worden en langere tijd uitvallen. Zo ondersteun je werknemers met mantelzorgtaken.

3. Scheiding of relatieproblemen

Een scheiding of relatiebreuk heeft een grote impact op het leven van je werknemer. Het hele leven staat op zijn kop: er moet van alles geregeld worden, zoals een nieuw huis, financiële afspraken en de zorg voor eventuele kinderen. En dat terwijl er sprake is van bijvoorbeeld verdriet, boosheid en schuldgevoelens.

Uit onderzoek van het CBS en TNO (2021) blijkt dat dan werknemers die gescheiden werknemers zich in de twee jaar na hun relatiebreuk veel vaker ziekmelden en blijven. Ook geven ze vaker aan hun werk te verwaarlozen en psychisch vermoeid te zijn.

4. Ouderschap

Veel jonge werkende ouders komen structureel tijd tekort. Vóór het werk de kinderen naar de opvang brengen, eerder weg om ze op te halen, dan moet er nog gekookt en gegeten worden en stapelt de was zich steeds verder op. En die gebroken nachten helpen ook niet mee… Met zoveel ballen in de lucht, bestaat het risico dat werknemers steeds gestrester en vermoeider worden. En op den duur uitvallen.

Het ouderschap kan ook op andere manieren verzuim veroorzaken. Denk aan werknemers die thuisblijven omdat hun jonge kinderen ziek zijn en niet naar de opvang kunnen. Of aan kinderen die een virus meenemen van de opvang en hun ouders daarmee aansteken. Uit onderzoek van het CBS dat jonge ouders vaker ziek zijn dan ouders met oudere kinderen of mensen zonder kinderen.

Ook zorgen om oudere kinderen kunnen een weerslag hebben op de fysieke en mentale conditie van je werknemers. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geeft tips hoe je jonge ouders als werkgever kunt helpen.

Jonge ouders zijn vaker ziek.

5. Onvervulde kinderwens

Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen die dat wil kinderen krijgt. Dat kan een hoop pijn veroorzaken: stress tijdens eventuele vruchtbaarheidstrajecten en verdriet wanneer die op niets uitlopen. Bovendien worden je kinderloze werknemers waarschijnlijk vaak geconfronteerd met collega’s die wél kinderen hebben. Dit kan leiden tot psychische klachten, en op den duur tot verzuim.

6. Financiële stress

De cijfers liegen er niet om: maar liefst vier van de vijf werkgevers hebben werknemers met financiële problemen. Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte, Schuldenlab NL en VNO-NCW uit begin 2022. Werknemers met financiële stress of schulden zijn minder productief, verzuimen vaker en zijn dus minder goed inzetbaar. In dit artikel geeft schuldenexpert Nadja Jungmann tips om verzuim door financiële stress te voorkomen.

7. Overgang

Denk je aan de overgang, dan denk je waarschijnlijk snel aan opvliegers. Maar de overgang kan tot veel meer klachten leiden, zoals concentratieproblemen, migraine en depressiviteit. Bij meer dan de helft van de vrouwelijke werknemers in de overgang hebben de klachten invloed op hun werk. Als werkgever is het dus belangrijk overgangsklachten te herkennen en erkennen, zodat je verzuim kunt voorkomen. Gynaecoloog Manon Kerkhof van expertisecentrum Curilion geeft tips om je werknemers in de overgang te ondersteunen .

8. Menstruatie

Iedere vrouw ervaart haar menstruatie anders. De ene vrouw heeft geen enkele klacht, de ander voelt zich een aantal dagen per maand zo ziek dat ze niet kan werken. Denk aan hevige buikkrampen, intense rugpijn of koorts. Uit onderzoek van het Radboudumc (Nijmegen) blijkt dat vrouwelijke werknemers jaarlijks gemiddeld bijna negen dagen een verlies aan arbeidsproductiviteit hebben vanwege de menstruatie. Ook verzuimen ze vaker. Slechts één op de vijf vrouwen die zich ziek melden vanwege de menstruatie, geeft ongesteldheid als reden van afwezigheid.

9. Slecht slapen

Een slechte nachtrust heeft veel invloed op het werk. Een korte nacht kan meteen invloed hebben op de stemming van je werknemers, op hun geduld en concentratie. Op den duur leidt slecht slapen tot een lagere productiviteit, meer ongevallen en langdurig verzuim. Gelukkig kun je als werkgever een bijdrage leveren aan het verbeteren van de slaap van je werknemers. Slaapexpert Irma Leijten vertelt hoe je slechte slapers herkent en geeft tips om ze te helpen.

10. Arbeidsconflict

Waar mensen werken, komen conflicten voor. Een klein meningsverschil is vaak niet zo erg, maar je wilt voorkomen dat het uit de hand loopt. Tussen jou en je werknemer, of tussen collega’s onderling. Een werknemer die iedere dag spanning voelt door ruzie, kan zich op een gegeven moment ziekmelden. Zo’n 2,7% van de verzuimmeldingen in 2018 kwam volgens ArboNed vanwege een arbeidsconflict. Zo’n verzuim duurt gemiddeld 69 dagen. Lees wat je als werkgever moet weten over arbeidsconflicten als verzuimoorzaak .

11. Grensoverschrijdend gedrag

Pesterijen, agressie, discriminatie, intimidatie en ongepaste seksuele opmerkingen op de werkvloer: het zijn allemaal voorbeelden van ongewenst gedrag. Dit valt onder psychosociale arbeidsbelasting en kan leiden tot stress, depressieve gevoelens en eenzaamheid. Met als gevolg: (langdurig) verzuim.

Als werkgever kan het lastig zijn ongewenst gedrag te herkennen. Niet alles is even zichtbaar. En wanneer is iets ‘gewoon een geintje’ en wanneer is het grensoverschrijdend gedrag? Dat is aan je werknemer om te bepalen. Maar als werkgever kun je wel letten op signalen, en zorgen voor een open sfeer binnen het bedrijf .

Ga het gesprek aan

Heb je het vermoeden dat een van de elf bovenstaande situaties er de oorzaak van is dat je werknemer zich heeft ziekgemeld? Door op tijd in gesprek te gaan voorkom je langdurig verzuim. Let wel op: je mag je werknemer niet alles vragen. Zo mag je niet direct vragen naar de aard en oorzaak van een ziekmelding.

Wat je wel kunt doen? Informeer hoe het met je werknemer gaat. Vraag bijvoorbeeld hoe het energieniveau is en of hij of zij goed slaapt. Luister goed, en vraag door als je werknemer zelf over de verzuimoorzaak begint.