10 tips voor meer vitaliteit bij je werknemers

Energieke en productieve werknemers die tegen een stootje kunnen. Die zie je als leidinggevende graag in je team. “Maar daarvoor moet je eerst weten hoe het écht met je werknemers gaat”, zegt vitaliteits- en gezondheidsdeskundige Lisa Hendriks-van der Vlist van ArboNed. “Alleen dan kun je hun vitaliteit en veerkracht vergroten.” Met deze 10 tips zet jij stappen in de goede richting.

1. Weet wat er speelt in je organisatie

Wil je de vitaliteit van je mensen vergroten? “Dan moet je weten wat er speelt in je organisatie”, zegt Lisa. “Hoe gaat het écht met je werknemers? Waar krijgen ze wel en geen energie van? En hoe gaat het thuis? Privéomstandigheden kunnen mensen niet zomaar uitzetten als ze aan het werk zijn.”

Om hierachter te komen, kun je een preventief medisch onderzoek uitvoeren. Werknemers beantwoorden dan vragen over hun mentale en fysieke gezondheid. Ook de werkomgeving komt aan bod. Net als leefstijlthema’s, zoals beweging, ontspanning en voeding.

“Als werkgever ben je wettelijk verplicht zo’n onderzoek aan te bieden”, vertelt Lisa. “Het kan je veel interessante inzichten opleveren, hoe groot of klein je organisatie ook is. Het onderzoek wordt namelijk afgestemd op de risico’s die jouw werknemers lopen.”

De onderzoeksresultaten laten je zien hoe je de vitaliteit van je werknemers kunt vergroten. Bij meer dan vijftien werknemers kun je een terugkoppeling op groepsniveau krijgen. De individuele resultaten van werknemers zijn strikt vertrouwelijk.

“Vervolgens ga je met je mensen in gesprek”, zegt Lisa. “Dat kan in teamverband en individueel.” Die individuele gesprekken zijn belangrijk, benadrukt ze. “Daardoor voelen mensen zich gehoord en betrokken bij de organisatie. En dat heeft weer een positieve invloed op hun vitaliteit.”

Waarom ervaart je werknemer druk? Doorvragen is belangrijk.

2. Vraag goed door

Voor een goed gesprek met je werknemer is vertrouwen van beide kanten belangrijk. Lisa: “Respecteer wat je werknemer bezighoudt, ook al denk jij daar misschien anders over.”

Soms helpt het jezelf kwetsbaar op te stellen. “Benoem het als je een gesprek lastig vindt”, geeft de vitaliteitsdeskundige als voorbeeld. “Misschien vindt je werknemer dat ook. Dat vergroot het onderlinge begrip.”

Ook luisteren en doorvragen is belangrijk, merkt Lisa. “Zeggen werknemers dat ze last hebben van werkdruk? Vraag dan waarom dit zo voelt. Is het de hoeveelheid werk? Voelen ze zich niet gesteund door collega’s? Of komt het door slechte communicatie? Pas als je dat weet, kun je werken aan concrete oplossingen.”

3. Zorg voor ontspanning (en geef zelf het goede voorbeeld)

Ontspanning is belangrijk voor vitale en veerkrachtige werknemers. “Dat is deels de verantwoordelijkheid van werknemers zelf”, zegt Lisa. “Zij moeten hun grenzen aangeven. Bijvoorbeeld door pauzes in hun agenda te blokken. Of een timer te zetten.”

Aan de andere kant moet de werkgever het goede voorbeeld geven, vindt de deskundige. “Stimuleer je mensen om pauzes te nemen of te wandelen. Of om zich terug te trekken tijdens een hectische dag. Je kunt ook na afloop samen de dag doorspreken als werknemers daar behoefte aan hebben.”

Let ook op je eigen gedrag als leider, benadrukt Lisa. “Stuur je ‘s avonds laat nog e-mails? Dan spreek je misschien onbewust verwachtingen uit naar je team.”

4. Stimuleer autonomie

Autonomie heeft een positieve invloed op vitaliteit, weet Lisa. “Denk aan je eigen werktijden of werkplekken bepalen. Veel werknemers vinden dat fijn. En de coronacrisis heeft bewezen dat thuiswerken niet ten koste gaat van productiviteit. Win-win, dus.”

Maar wat als werknemers hun eigen werktijden niet kúnnen bepalen? Bijvoorbeeld omdat ze in de zorg werken? “Autonomie betekent ook inspraak hebben”, zegt Lisa. “Bijvoorbeeld in roosters. Sommige werknemers zijn vooral ’s avonds productief. Misschien vinden zij het geen probleem om avonddiensten te draaien. Vraag naar zulke voorkeuren en houd daar zoveel mogelijk rekening mee.”

5. Betrek je mensen bij vitaliteit

Gezonde lunches aanbieden of korting op een fitnessabonnement: er zijn allerlei manieren om gezond gedrag bij je werknemers te stimuleren. Lisa: “Maar soms komen werkgevers met initiatieven komen waar werknemers weinig gebruik van maken. Zoals bedrijfsfitness.”

Dit voorkom je door je werknemers op tijd te betrekken bij vitaliteit. Lisa: “Roep een projectgroep in het leven die de wensen van teamleden peilt. Of je uiteindelijk een yogaworkshop plant of een gezonde borrel: het is belangrijk dat werknemers zélf met ideeën komen.”

6. Werk aan ontwikkeling

“Veel werknemers hebben een functie die eigenlijk niet bij ze past”, valt Lisa op. “Bespreek daarom regelmatig met je mensen waarin ze zich de komende tijd willen ontwikkelen. Misschien kan een werknemer meelopen op een andere afdeling. Of een training of cursus volgen.”

Bij fysieke beroepen is er nog een andere uitdaging. “Mensen worden steeds ouder. Maar hun werk wordt niet minder zwaar. In dat geval moet je je werknemers ook vragen: Kan en wil je dit werk op de lange termijn blijven doen?”

Soms zijn aanpassingen voldoende, zoals een ander takenpakket. En als die ruimte er niet is? Lisa: “Dan kun je bijvoorbeeld een loopbaantraject aanbieden. En je werknemer zo goed mogelijk begeleiden naar ander werk.”

7. Wees een goede leider

Een andere factor die invloed heeft op het welzijn van je werknemers? Je leiderschapsstijl. “Veel leidinggevenden zijn doorgegroeid vanuit een uitvoerende functie”, ziet Lisa. “Maar besef wel: leidinggeven is een vak apart. Zorg daarom dat je goede leidinggevende tools in handen hebt. En geef andere leidinggevenden in je organisatie die handvatten ook.”

Denk daarbij aan een training of coaching over verschillende leiderschapsstijlen. “Of schakel een buddysysteem in. Er zijn bedrijven waar een ervaren leidinggevende of HR-medewerker aansluit bij functioneringsgesprekken. Zodat ze een nieuwe leidinggevende daarna feedback kunnen geven.”

Veel werkgevers zien de invloed van de werkomgeving over het hoofd.

8. Vergroot de positiviteit

Iets anders wat Lisa opvalt als het gaat om vitaliteit? “Veel mensen staan vooral stil bij wat er niet goed gaat in het werk. Of bij wat er beter kan. Maar het grootste deel van het werk gaat meestal goed”, lacht ze.

Haar tip: Benoem de dingen die goed gaan en waar je trots op bent. “Geef je mensen complimenten. En vraag werknemers dat onderling ook te doen. Sturen op positiviteit zorgt voor een goede werksfeer, meer betrokkenheid en energiekere werknemers.”

9. Vergeet de werkomgeving niet

Dan is er nog een onderwerp dat veel werkgevers over het hoofd zien: de werkomgeving. Lisa: “Werknemers met veel beeldschermwerk lopen meer risico op hoofd-, nek- en schouderklachten. Maar hebben ze goede instructies gehad over het instellen van hun bureau of stoel? En nemen ze de tijd om tussendoor te bewegen? Breng dat regelmatig onder de aandacht. En vergeet ook een goede luchtcirculatie en prettige verlichting niet.”

Een tip: Werk je in een grotere organisatie? Dan kun je hiervoor een preventiemedewerker aanstellen. Deze persoon brengt werkveiligheid en risico’s bij werknemers onder de aandacht.

10. Maak van vitaliteit een kpi

“Van mij mag vitaliteit een KPI zijn”, lacht Lisa. Kortom: een graadmeter die iets zegt over de prestaties van je onderneming. “Zo geef je vitaliteit een vaste plek in je organisatie. Ik ken werkgevers die energiegesprekken voeren in plaats van functioneringsgesprekken. Daarin wordt besproken waar werknemers energie van krijgen en wat energie kost. Wat uiteindelijk moet zorgen voor betere resultaten.”

Zo’n KPI is ook slim om te focussen op een bepaald onderwerp. “Want er zijn veel factoren die invloed hebben op vitaliteit”, zegt Lisa. “Maak daarom keuzes waarmee jij aan de slag wilt. En die passen bij jouw werknemers. Zo vergroot je stap voor stap hun vitaliteit en veerkracht.”