Wat moet je regelen als je 18 wordt? Dé checklist
Je wordt binnenkort 18 jaar. Een leeftijd waarop er veel verandert. Je krijgt nieuwe rechten en plichten. Ook ben je voor de wet volwassen én financieel verantwoordelijk. Gebruik onze checklist voor een kickstart van je volwassen leven.
Checklist: Wat moet je regelen als je 18 wordt?
Vanaf 18 jaar ben je financieel verantwoordelijk. Je kunt dan zonder toestemming van je ouders financiële beslissingen nemen. Bijvoorbeeld zelfstandig contracten en abonnementen afsluiten. Of een lening aangaan voor een dure aankoop. Je vader of moeder kan die beslissingen niet terugdraaien.
Dit betekent dat je zaken zelf moet gaan regelen. Bekijk de belangrijkste zaken in de checklist.
DigiD aanvragen (als je die nog niet hebt)
Je hebt een DigiD nodig om in te loggen op websites van de overheid. Denk aan:
- studiefinanciering aanvragen of de tegemoetkoming scholieren
- een verplichte zorgverzekering afsluiten
- je keuze in het Donorregister doorgeven
- de jaarlijkse belastingaangifte
- toeslagen aanvragen bij de Belastingdienst
Dus, laat geen geld liggen en vraag direct je DigiD aan.
Eigen zorgverzekering afsluiten
Vanaf 18 jaar val je niet meer automatisch onder de zorgverzekering van je ouders. Je sluit dus zelf een eigen zorgverzekering af. Overweeg ook gerust een andere zorgverzekeraar. Check bij een eigen zorgverzekering goed wat de basisverzekering dekt en natuurlijk wat de premie van de zorgverzekering is. Dat is echt een onderzoekje waard, want zorgverzekeringen verschillen flink van prijs en dekking. Een online vergelijker van zorgverzekeringen kan je hierbij helpen.
Zorgtoeslag aanvragen
Vanaf je 18e kun je zorgtoeslag aanvragen. Of je zorgtoeslag krijgt, hangt af van de hoogte van je inkomen. Handig weetje: je kunt ook zorgtoeslag aanvragen als je ouders je zorgverzekering betalen. Je regelt dit via de Belastingdienst.
Andere verzekeringen regelen
Kijk naast een eigen zorgverzekering ook naar andere verzekeringen. Hebben je ouders een doorlopende reisverzekering? Check of je daarop nog bent verzekerd. Zo niet, sluit dan zelf een reisverzekering af voor je stedentrips. Ook een inboedelverzekering is belangrijk als je op kamers gaat. Een aansprakelijkheidsverzekering loopt vaak nog via je ouders als je voor studie uitwonend bent en je niet ouder bent dan 27 jaar.
Ben je van plan je rijbewijs te gaan halen? Als het zover is en je hebt een eigen auto, is een autoverzekering ook nodig.
Jezelf identificeren bij je bank voor je bankrekening
Zodra je 18 wordt, ben je zelf verantwoordelijk voor je bankzaken. Heb je een betaalrekening? En wil je je rekening(en) ook na je 18e blijven gebruiken? Dan moet je jezelf bij je bank identificeren. Dat kan vaak met je paspoort of ID-kaart.
Tegemoetkoming scholieren aanvragen
Word je 18 jaar en zit je op de middelbare school? Dan kun je een tegemoetkoming scholieren aanvragen voor je schoolkosten. Dit vervangt de kinderbijslag en eventueel het kindgebonden budget dat je ouders kregen. Je vraagt deze tegemoetkoming aan bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Ook hier heb je een DigiD voor nodig.
Studiefinanciering aanvragen
Volg je een opleiding aan het mbo? Dan kon je alleen nog het studentenreisproduct aanvragen. Nu je 18 jaar bent, heb je vanaf het kwartaal na je verjaardag ook recht op studiefinanciering. Studenten aan het hbo of universiteit hadden hier al recht op vanaf de start van de opleiding.
Studiefinanciering bestaat uit verschillende onderdelen: de basisbeurs, aanvullende beurs, een lening en studentenreisproduct. Wat je krijgt, hangt van je situatie af, bijvoorbeeld de opleiding die je volgt en het inkomen van je ouders. Je bepaalt zelf welke onderdelen je aanvraagt. De basisbeurs geldt voor het mbo, hbo en universiteit. Op de website van DUO vind je de maximale bedragen per maand van de basisbeurs, aanvullende beurs en lening in 2024.
Studeer je of ga je studeren? Vraag dan zo snel mogelijk studiefinanciering aan. Doe dit liefst minstens acht weken voor je studie begint. Dan weet je zeker dat je niks misloopt. Vraag om diezelfde reden ook altijd de aanvullende beurs aan. DUO berekent dan jaarlijks of je daarvoor in aanmerking komt. Let wel goed op de voorwaarden van DUO. Soms moet je (een deel) terugbetalen, bijvoorbeeld als je een deel bij gaat lenen of als je je studie niet op tijd afmaakt
Inschrijven voor sociale huurwoning en huurtoeslag aanvragen
Vanaf 18 jaar mag je op jezelf wonen. In een huurwoning bijvoorbeeld. Zelf bepalen wat en wanneer je eet, wie er blijft slapen… Maar realiseer je ook: dat kost heel wat meer dan een kamer bij je ouders. Heb je een eigen (sociale) huurwoning? Dan kun je vanaf je 18e huurtoeslag krijgen. Daar gelden best wat regels voor. Zo mag je niet te veel verdienen. Ook mag je huur niet hoger zijn dan € 454,47 (voor 18 tot 23-jarigen in 2024). Met een proefberekening check je hoeveel je kunt krijgen.
Tip: Ook als je niet van plan bent om direct te huren, is het slim om je als 18-jarige in te schrijven als woningzoekende bij een woningcorporatie. De wachtlijst voor sociale huurwoningen is vaak lang. Vooral in de Randstad. Anders kan een huurwoning in de vrije sector ook een optie zijn. Daarvoor gelden wel andere regels.
Kinderalimentatie rechtstreeks ontvangen
Heb je gescheiden ouders? En betaalt de één kinderalimentatie aan de ander? Zodra je 18 jaar bent, heb jij recht op dat bedrag. Je ouder moet dat bedrag dan maandelijks naar je overmaken. Heb je een baan? Maak dan met je ouders afspraken over hoeveel ze meebetalen aan je studie en levensonderhoud. De kinderalimentatie stopt uiterlijk als je 21 wordt.
Bijbaan? Vergeet geen belastingaangifte te doen
Elk jaar kun je vanaf maart belastingaangifte doen. En vaak krijg je geld terug. Lees 5 tips over belasting terugvragen met een bijbaan.
Start met sparen voor een buffertje als dat nodig
Ondanks dat je op je 18e nog niet financieel onafhankelijk bent, is het slim om te onderzoeken of je financieel de ruimte hebt om wat geld opzij te zetten. Deze spaarbuffer kun je gebruiken als je verrast wordt door een grote uitgave. Bijvoorbeeld als er iets kapot is in huis als je op kamers woont of huurt.
Tot slot: zorg voor een overzichtelijke administratie
Overzicht in je financiën geeft je grip, vertrouwen en vooral rust. Dat is prettig voor jezelf en ook nodig voor je jaarlijkse belastingaangifte. Start met budgetteren en breng je inkomsten en uitgaven in kaart. Dan weet je precies wat er binnenkomt en hoeveel eruit gaat. Ook zie je hoeveel je overhoudt voor leuke dingen, of om te sparen of beleggen. Grip op je financiën krijg je bijvoorbeeld met de Nibud-maandbegroting in Excel. Een kwestie van downloaden en invullen maar.
Als meerderjarige heb je allerlei nieuwe rechten. Je hebt bijvoorbeeld stemrecht en mag dus stemmen bij de verkiezingen. Je mag zelfstandig een woning huren of kopen. En met een rijbewijs mag je zelfstandig (dus zonder begeleiderspas) de weg op met een auto.
Toch ben je pas vanaf 21 jaar financieel onafhankelijk. Je ouders hebben tot die tijd een onderhoudsplicht. Ze zijn verplicht je financieel te ondersteunen in de kosten voor studie en levensonderhoud. Denk aan kleren, eten, opleiding, medische hulp en een dak boven je hoofd.
Nu je op je 18e financieel verantwoordelijk bent, is het goed om financiële zaken te bespreken met je ouders. Hoe pak je het aan en waar kunnen ze je bij helpen. Bespreek met je ouders hoeveel ze hieraan willen en kunnen bijdragen.
Alle geldzaken geregeld?
Wat er verder verandert, lees je in de checklist 18 jaar worden van de Rijksoverheid. Een andere handige tool is het geldplan van het Nibud. Daarmee check je of je alle geldzaken hebt geregeld. Dat is meteen een aanrader voor de ouders van achttienjarigen. Want ook voor hen komt deze mijlpaal met wat regelwerk.