Je bent al een tijdje samen met je partner en je weet het zeker: jullie horen bij elkaar! Nu is het tijd voor een volgende stap: het regelen van belangrijke zaken, zoals jullie gezamenlijke toekomst en financiën. Dat kunnen jullie op verschillende manieren doen. Met een samenlevingscontract, een geregistreerd partnerschap of een huwelijk. Waar baseer je zo’n keuze op? Wij zetten de financiële en juridische gevolgen van de verschillende samenlevingsvormen op een rij.
1. Samenwonen zonder contract
Willen jullie eerst kijken hoe samenwonen bevalt, voordat jullie financiële afspraken vastleggen? Dan kun je kiezen voor samenwonen zonder contract.
Als je samenwoont zonder contract, ben je volledig verantwoordelijk voor je eigen financiën. Hetzelfde geldt voor je partner. Jullie kunnen een
gezamenlijke betaalrekening openen en afspraken maken over de
verdeling van de kosten, maar er staat niets officieel geregistreerd. Je bent elkaar ook niets verplicht als je toch besluit uit elkaar te gaan.
Als je zonder samenlevingscontract een huis huurt, zijn er twee opties: het contract staat op naam van één van jullie, of op naam van jullie allebei. In het eerste geval is alleen degene op wiens naam het contract staat, er verantwoordelijk voor dat de huur op tijd betaald wordt. Als jullie beide namen op het contract staan, zijn jullie allebei aansprakelijk. Trekt de een bij de ander in? Dan kun je een verzoek om medehuurderschap indienen bij de verhuurder.
Hypotheek en vaste lasten
Jullie kunnen samen een huis kopen zonder samenlevingscontract. Dan zijn jullie beiden eigenaar van de woning. Jullie maken dan onderling bijvoorbeeld afspraken over de afbetaling van de hypotheek. Dat kan met een draagplichtovereenkomst. Daarin leg je bijvoorbeeld vast hoeveel iemand bijdraagt aan de rente en aflossing van de hypotheek. Dat kan de helft zijn, maar dat hoeft niet. Een andere mogelijkheid is dat één van jullie het huis koopt en dus de eigenaar is. De ander kan bijdragen in de maandelijkse lasten. Als jullie geen samenlevingscontract hebben, kunnen jullie de afspraken over de onderlinge verdeling van de rente en aflossing van de hypotheek ook in een draagplichtovereenkomst vastleggen.
Overlijden
Hoewel je er liever niet aan denkt, kan een van jullie overlijden. Zijn jullie beiden eigenaar van de woning en overlijdt één van jullie? Dan erft de familie van de overledene diens aandeel van de woning. Dit voorkom je door een samenlevingscontract af te sluiten met een verblijvingsbeding. Met deze extra clausule regelen jullie dat de partner de gemeenschappelijke bezittingen krijgt. Wat je ook kunt doen: op tijd een testament opstellen. Daarin kun je onder andere vastleggen wat er met jouw deel van de woning moet gebeuren na je overlijden.
Hebben jullie geen samenlevingscontract en krijgen jullie kinderen? Dan heeft alleen de biologische moeder gezag. Als de vader (of niet-biologische moeder) dezelfde rechten en verantwoordelijkheden wil, moet hij het kind eerst erkennen bij de gemeente. Daarna moet hij het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. Dit gebeurt dus niet automatisch.
Zonder samenlevingscontract ziet de Belastingdienst jullie in principe als twee aparte personen. In sommige gevallen ben je wel automatisch fiscale partners. Bijvoorbeeld als je samen een kind hebt en de vader het kind erkend heeft. Of als je samen eigenaar van een woning bent. Lees in het kader hieronder wat fiscaal partnerschap inhoudt.
Partnerpensioen of partneralimentatie
Gaan jullie uit elkaar en hebben jullie geen samenlevingscontract? Dan krijg je meestal geen
partnerpensioen. Overlijdt je partner, dan ontvang jij waarschijnlijk ook niets. Stel dat jullie uit elkaar gaan en één van jullie heeft geen of nauwelijks inkomen, dan hoeft de ander geen partneralimentatie te betalen. Al kunnen jullie hier ook aparte afspraken over vastleggen, buiten een samenlevingsovereenkomst om. Wil je weten wat in jouw situatie verstandig is om te doen? Maak dan een afspraak met een
financieel adviseur.
Wat is fiscaal partnerschap?
Fiscaal partnerschap betekent dat jullie ook voor de Belastingdienst officieel partners zijn. Tijdens de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting kunnen jullie bepaalde inkomsten en aftrekposten verdelen. Dat kan voordelig zijn. Want je mag zelf bepalen wie welk gedeelte van het gezamenlijke bedrag aangeeft. Stel dat jij een hoger belastingtarief betaalt dan je partner, dan heb jij meer fiscaal voordeel van de aftrekpost. Zo kun je soms belasting besparen.
Fiscaal partnerschap heeft ook nadelen. Zo loop je sommige aftrekposten mis, die je in je eentje wel gekregen zou hebben. Voor de aftrek van zorgkosten geldt bijvoorbeeld een drempel. Lees meer over fiscaal partnerschap en waar je op kunt letten om belasting te besparen.
2. Samenlevingscontract afsluiten
Een contract afsluiten als jullie gaan samenwonen: het klinkt niet heel romantisch. Toch zijn er veel redenen om het wel te doen. Een samenlevingscontract is een relatief simpele overeenkomst waarin jij en je partner een aantal zaken over geld en eigendommen vastleggen.
In een samenlevingscontract neem je op hoe jullie samen omgaan met jullie financiën en hoe jullie de kosten verdelen. Ook kun je hierin vastleggen wat er gebeurt met jullie gezamenlijke woning, gezamenlijke inboedel en gezamenlijk spaargeld als jullie (onverhoopt) uit elkaar gaan. Met duidelijke afspraken kun je discussie achteraf voorkomen.
Willen jullie samen een huis huren? Dan kan een van jullie hoofdhuurder worden. Jullie kunnen ook samen medehuurder worden. Willen jullie samen een huis huren? Dan kan een van jullie hoofdhuurder worden. Jullie kunnen ook samen medehuurder worden. Trekt een van jullie bij de ander in? Dan kun je een verzoek om medehuurderschap indienen bij de verhuurder.
In een samenlevingsovereenkomst kunnen jullie afspraken over de koopwoning vastleggen. Hoe verdelen jullie de afbetaling van de hypotheek? Wat doen jullie bij verkoop van de woning? In een samenlevingscontract is het niet mogelijk om elkaar aan te wijzen als erfgenaam. Dat kan alleen in een
testament. Wat je wel kunt doen: een verblijvingsbeding opnemen in je samenlevingscontract. Daarmee spreek je af dat jullie gemeenschappelijke eigendom, zoals een koopwoning, na overlijden van de één volledig eigendom wordt van de ander. Voor het opnemen van een verblijvingsbeding in je samenlevingscontract moet je een notaris inschakelen. Je betaalt dus notariskosten.
Stel dat je partner overlijdt en jou in een testament tot erfgenaam heeft benoemd, dan moet jij erfbelasting betalen over de erfenis. Heb je langer dan zes maanden een samenlevingscontract, dan krijg je een forse belastingvrijstelling. De Belastingdienst ziet je dan namelijk niet als ‘vreemde’ en rekent minder erfbelasting.
Met een samenlevingscontract heeft alleen de biologische moeder het gezag over de kinderen. De partner moet de kinderen bij de gemeente erkennen en gezamenlijk gezag aanvragen bij de rechtbank.
Hebben jullie je samenlevingscontract bij een notaris vastgelegd? Dan zijn jullie fiscale partners als jullie ook op hetzelfde woonadres zijn ingeschreven. Dat kan jullie mogelijk belastingvoordeel opleveren.
Partnerpensioen of partneralimentatie
Natuurlijk hoop je dat het jou of je partner niet overkomt, maar het is verstandig rekening te houden met een overlijden of scheiding. Als de overledene een pensioenregeling heeft, dan heeft de nabestaande meestal recht op een partnerpensioen. Een
samenlevingscontract is dan voor veel pensioenaanbieders een voorwaarde. Ook kun je in een samenlevingscontract afspraken maken over partneralimentatie voor het geval jullie uit elkaar gaan.
Gaan jullie uit elkaar? Dan hoeven jullie niet naar de rechter als je een samenlevingscontract hebt.
Als je trouwt, zijn veel zaken automatisch geregeld.
3. Trouwen
Heb je altijd al gedroomd van een bruiloft? Een aanzoek, een feest en een ring om je vinger? Als je trouwt, zijn veel zaken automatisch geregeld. Wel heb je te maken met kosten voor de bruiloft. Hadden jullie al een samenlevingscontract? Dan vervalt dat zodra jullie trouwen. Houd er dus rekening mee dat de afspraken die je in het samenlevingscontract gemaakt had, niet meer gelden.
(Beperkte) gemeenschap van goederen
De regels rondom trouwen in gemeenschap van goederen zijn sinds 1 januari 2018 veranderd. Voorheen was je automatisch in algehele gemeenschap van goederen getrouwd. Nu is dat in beperkte mate zo. Al je eigendommen en schulden van voor het huwelijk blijven van jou alleen. Alles wat je na het huwelijk gekocht of gekregen hebt, is van jullie samen. Behalve erfenissen en schenkingen. Wil je dit anders regelen, dan kun je dat in de huwelijkse voorwaarden vastleggen. Dat doe je bij een notaris. Afhankelijk van de vorm die je kiest, heb je een gezamenlijke financiële huishouding.
Gaan jullie trouwen? Dan wordt jullie relatie na jullie ja-woord geregistreerd bij de burgerlijke stand. Jullie mogen dan elkaars achternaam aannemen.
Als jij bij je partner intrekt (of andersom), dan word je door een huwelijk automatisch medehuurder. Wat de regels zijn rondom een koophuis? Dat hangt ervan af of je in algehele of beperkte gemeenschap van goederen trouwt, en of je huwelijkse voorwaarden vastlegt.
Als een van jullie onverhoopt overlijdt, is de ander zonder testament automatisch erfgenaam. Als echtgenoot of echtgenote krijg jij het geld en de bezittingen die je partner achterlaat. En de schulden. Als je het anders wilt regelen, moet je een testament laten opstellen . Wil je dat je partner beslissingen voor jou mag nemen als je dat zelf niet meer kunt? Dan kun je ook nadenken over een
levenstestament.
Zijn jullie getrouwd en overlijdt je partner? Dan krijg je als echtgenoot of echtgenote een aanzienlijke vrijstelling voor de erfbelasting.
Als jullie getrouwd zijn, zijn jullie automatisch fiscale partners. Dit kan mogelijk belastingvoordeel opleveren.
Als jullie getrouwd zijn en kinderen krijgen, hoeft de vader (of de echtgenoot van de biologische moeder) de kinderen niet te erkennen. Hij hoeft ook geen gezamenlijk gezag aan te vragen. Dat gebeurt automatisch.
Partnerpensioen of partneralimentatie
Stel dat je echtgenoot overlijdt, dan heb je automatisch recht op een partnerpensioen, als dat toegezegd is in de pensioenregeling van je echtgenoot. Hetzelfde geldt voor partneralimentatie bij een scheiding.
Echtgenoten zijn financieel verplicht voor elkaar te zorgen.
Alleen een rechter kan een huwelijk beëindigen.
Internetsparen
Dromen jullie van een bruiloft? En wil je zeker weten dat jullie gasten niets tekortkomen? Begin op tijd met sparen.
Open een Internetspaarrekening
4. Geregistreerd partnerschap
Wil je liever niet trouwen, maar je relatie wel vastleggen? Dan is een geregistreerd partnerschap een optie. Dat is bijna hetzelfde als een huwelijk. Beide samenlevingsvormen regel je bij de gemeente. In het bijzijn van je getuigen onderteken je een verklaring. De kosten voor een geregistreerd partnerschap (en een huwelijk) verschillen per gemeente.
(Beperkte) gemeenschap van goederen
Net als een huwelijk kan een geregistreerd partnerschap gesloten worden in algehele of beperkte gemeenschap van goederen. Wil je hier een uitzondering op maken? Dan kun je die vastleggen in de partnerschapsvoorwaarden. Afhankelijk van de vorm die je kiest, heb je een gezamenlijke financiële huishouding.
Net als bij een huwelijk wordt jullie relatie geregistreerd bij de burgerlijke stand en mogen jullie elkaars achternaam aannemen. Een ja-woord hoef je elkaar niet te geven.
Als jij bij je partner intrekt (of andersom), dan word je door een geregistreerd partnerschap automatisch medehuurder. Wat de regels zijn rondom een koophuis? Dat hangt ervan af of je kiest voor algehele of beperkte gemeenschap van goederen, en of je partnerschapsvoorwaarden vastlegt.
Bij een geregistreerd partnerschap ben je automatisch erfgenaam van de ander bij overlijden. Ook als je partner geen
testament heeft opgesteld. Daarnaast is het verstandig een
levenstestament op te stellen. Daarin kun je bijvoorbeeld vastleggen dat je partner beslissingen voor jou mag nemen als je dat zelf niet meer kunt.
Als je partner overlijdt, dan krijg je als geregistreerd partner een forse vrijstelling van de erfbelasting.
Met een geregistreerd partnerschap zijn jullie automatisch fiscale partners.
Als er kinderen komen, hoeft de partner de kinderen bij een geregistreerd partnerschap niet te erkennen. De partner hoeft ook geen gezamenlijk gezag aan te vragen. Dat gebeurt automatisch.
Partnerpensioen of partneralimentatie
Als geregistreerd partner heb je automatisch recht op een partnerpensioen, als dat toegezegd is vanuit de pensioenregeling. Dit geldt ook voor partneralimentatie als je uit elkaar gaat.
Geregistreerd partners zijn financieel verplicht voor elkaar te zorgen.
Een rechter hoeft het geregistreerd partnerschap alleen te beëindigen als jullie samen minderjarige kinderen hebben.
Niet erkend in het buitenland
Een van de weinige verschillen tussen een geregistreerd partnerschap en een huwelijk: een geregistreerd partnerschap wordt niet in alle landen erkend. Een huwelijk wel.
Je kunt een geregistreerd partnerschap omzetten naar een huwelijk. Andersom kan dat niet.
Voor welke samenlevingsvorm je ook kiest: zorg dat je je financiële zaken geregeld hebt. Begin op tijd met sparen voor jullie huis, inboedel of voor een eventuele bruiloft. Denk ook na over je nalatenschap en leg je noodzakelijke wensen vast in een testament. Wil je dat je partner tijdens je leven beslissingen voor jou kan nemen als je dat zelf niet meer kunt? Stel dan op tijd een levenstestament op.
Meer weten over samenwonen?
Als je gaat samenwonen, dan komt daar een hoop bij kijken. Niet alleen het kiezen van een samenlevingsvorm: er zijn ook andere zaken waar je rekening mee moet houden. Wil je een compleet overzicht van alles wat je moet regelen als je gaat samenwonen? Wij zetten het voor je op een rij.
Lees verder
