Een levenstestament opstellen: waarom zou je dat doen?

Je persoonlijke en financiële zaken wil je goed regelen. Nu én in de toekomst. Heb je daarom al aan een levenstestament gedacht? Daarin leg je vast wie namens jou financiële en medische beslissingen mag nemen als je dat zelf niet meer kunt. Zo voorkom je dat anderen misschien verkeerde keuzes voor je maken.

Wat is een levenstestament?

In een levenstestament, of testament bij leven, leg je jouw wensen voor je eigen toekomst vast. Hierin staat ook wie namens jou beslissingen mag nemen als je dat zelf niet meer kunt. Denk daarbij aan financiële of medische keuzes.
Een levenstestament komt van pas als je wilsonbekwaam wordt. Je kunt dan niet meer zelf vertellen wat je wensen zijn. Of de gevolgen van een grote beslissing overzien. Bijvoorbeeld omdat je dement bent. Of omdat je een beroerte of ongeluk hebt gehad.

Het verschil met een gewoon testament

In een levenstestament staan zaken die tijdens je leven gelden. Een levenstestament is dus iets anders dan een gewoon testament. Daarin staat wat er na je overlijden met je nalatenschap moet gebeuren (je bezittingen en schulden).

Wat staat er in een levenstestament?

In een levenstestament kun je financiële, medische en persoonlijke zaken opnemen. Een paar voorbeelden:

• Financiële zaken: Wie kan er bij je (spaar)geld? Wie mag je vermogen beleggen? Of een schenking namens jou doen?
  
  
• Medische wensen: Wie mag je medische dossiers bekijken? Wie overlegt met je behandelend arts? En wat zijn je wensen rondom reanimatie of levensbeëindiging?
  
  
• Persoonlijke zaken: Wie zorgt er voor je huisdieren als jij dat niet meer kunt? Welke speciale wensen heb je voor je uitvaart?

Je kunt je levenstestament zo uitgebreid maken als je zelf wilt.

Zelf een volmachtnemer kiezen

In je levenstestament wijs je een volmachtnemer (vertrouwenspersoon) aan. Deze persoon mag namens jou beslissingen nemen. Je kiest die persoon (of personen) zelf. De gevolmachtigde kan je partner of kind zijn, maar ook een goede vriend of buurvrouw die je volledig vertrouwt.

Waarom een levenstestament belangrijk is

Het opstellen van een (levens)testament kan best confronterend zijn. Misschien wil je nog helemaal niet nadenken over je laatste levensfase. Toch is het verstandig dat wel te doen. Zeker nu we steeds ouder worden. De kans dat je wilsonbekwaam wordt, is daardoor steeds groter.

Zo krijgt volgens Stichting Alzheimer Nederland één op de drie vrouwen dementie. Bij mannen is dit één op de zeven. Ook een andere ziekte of beroerte kan ervoor zorgen dat je wilsonbekwaam wordt.

Misverstand: ‘mijn partner regelt het wel’

Je denkt misschien dat je partner of kind automatisch namens jou mag beslissen als je dat zelf niet meer kunt. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Zelfs niet als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd.

Voordelen van een levenstestament

Een levenstestament heeft allerlei voordelen. Een aantal voorbeelden:

1. Je bepaalt zelf wie jouw beslissingen neemt (in plaats van een rechter)

Stel, je wordt wilsonbekwaam. En je hebt geen levenstestament. Dan krijg je te maken met wettelijke bescherming. Dat betekent dat een kantonrechter een persoon aanwijst die verantwoordelijk wordt voor jouw financiële en/of medische zaken. Daar heb je zelf geen invloed op.

2. Je hebt geen toestemming van een rechter nodig

Een ander voorbeeld: je bent getrouwd in gemeenschap van goederen, maar je partner wordt dement. Jullie willen je huis verkopen, omdat je partner naar een verzorgingstehuis moet. In dat geval kun je jullie huis niet zomaar verkopen. Want als je partner wilsonbekwaam is, mag die niet tekenen voor de verkoop van de woning.

Dit voorkom je met een levenstestament. Daarin kan je partner jou aanstellen als volmacht wanneer hij of zij nog wilsbekwaam is. Zo kan jij dit soort beslissingen alleen nemen. En heb je niet eerst toestemming nodig van een kantonrechter om jullie huis te verkopen.

3. Je weet zeker dat je schenkingen goed terechtkomen

Misschien wil je in de toekomst een deel van je vermogen aan je (klein)kinderen schenken. Dan is het slim om dat vast te leggen in een levenstestament.

Want stel, je wordt wilsonbekwaam verklaard en je hebt geen levenstestament. Dan gaat een rechter na of je eerder in je leven een schenking hebt gedaan. Zo niet, dan gaat de schenking niet door. Dus wil je zeker weten dat je geld goed terechtkomt? Leg het dan duidelijk vast.

4. Je verkleint het risico op financieel misbruik

Bij ouderen neemt het risico op financieel misbruik toe. Denk daarbij aan familieleden die verkeerde dingen met jouw geld of spullen doen. Met een levenstestament verklein je dat risico. Je legt dan vast wie jouw financiën beheert als je zelf te ziek of kwetsbaar bent om dat te doen.

Levenstestament vastleggen bij een notaris

Ben je van plan een levenstestament op te stellen? Dan ga je naar een notaris. Je kunt ook zelf iets op papier zetten. Maar let op: je loopt dan het risico dat instellingen zoals banken je document niet erkennen. De meeste instellingen vragen namelijk om een notariële akte van het levenstestament. Dat betekent dat je document officieel is vastgelegd door een notaris.

De notaris kan jouw levenstestament aanmelden bij het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Maar dit is niet verplicht. Verder voert de notaris een gesprek met je om te controleren of je wilsbekwaam bent als je je levenstestament of volmacht ondertekent. Zo kan hier geen discussie over ontstaan.

Daarnaast is de notaris op de hoogte van veranderingen in financiële en medische wetgeving. En die wetten kunnen invloed hebben op je levenstestament. Door je levenstestament bij een notaris te regelen, weet je dus zeker dat je zaken goed zijn vastgelegd.

Kosten opstellen levenstestament

De kosten voor een levenstestament hangen af van je wensen en situatie. Ook heeft ieder notariskantoor z’n eigen tarieven. Gemiddeld kun je rekening houden met een bedrag van minimaal € 500,- inclusief btw. Voor meer informatie over (de kosten van) je levenstestament kun je terecht bij een notaris in jouw buurt.

Kortom, met een levenstestament zorg je ervoor dat je de regie over je eigen leven behoudt. Zo voorkom je dat je partner, kinderen of andere familie en naasten achterblijven met een hoop vragen.