Veilig werken: 8 arbeidsrisico’s om goed op te letten

Bij veilig werken denk je misschien meteen aan de bouw. Aan gevaarlijke machines, onstabiele ladders en giftige stoffen. De bouw is inderdaad een sector met veel verzuim. Maar elke werkomgeving brengt arbeidsrisico’s met zich mee. Heb je bijvoorbeeld al eens aan het binnenklimaat op je kantoor gedacht? Wij zetten 8 veelvoorkomende arbeidsrisico’s op een rij én geven je tips ermee om te gaan.

Weet jij welke risico’s de werknemers in je organisatie lopen? Als je dat weet, kun je actief beleid maken op het voorkomen van ongelukken en gezondheidsklachten. Op die manier verlaag je het ziekteverzuim in je bedrijf. Fijn voor jou én voor je werknemers. Dit zijn acht arbeidsrisico’s die in bijna alle sectoren spelen:

Arbeidsrisico 1: fysieke belasting

Urenlang staan, zware spullen tillen of herhalende bewegingen maken. Dat kan allemaal tot fysieke klachten leiden. Van rugklachten tot spataderen. Vooral in de zorg, bouw en logistieke sector is de lichamelijke belasting van werknemers groot.

Zitten je werknemers veel achter een bureau? Dan lopen ze juist risico op onderbelasting: ze bewegen te weinig of zitten te lang stil. Ook dat kan leiden tot fysiek ongemak. Hoofdpijn, last van de rug, schouders en nek: je herkent de klachten zelf waarschijnlijk ook wel.

Tip: faciliteer een gezonde werkplek

Als werkgever ben je wettelijk verplicht om te voorkomen dat fysieke belasting een gevaar vormt voor de veiligheid of gezondheid van je werknemers. Hoe je daarvoor zorgt? Faciliteer een ergonomische verantwoorde (thuis)werkplek, voor werknemers die veel zitten. Met een comfortabele bureaustoel, extra beeldscherm of een zit-sta bureau.

Wijs je werknemers daarnaast op het belang van een goede werkhouding en regelmatige beweging. Zo voorkomen ze chronische klachten. Dat is ook in jouw voordeel: een gezonde werkplek zorgt voor productiever en blijer personeel.

Arbeidsrisico 2: hoge werkdruk

Wist je dat meer dan een derde van het langdurig verzuim een psychische oorzaak heeft? Een hoge werkdruk kan leiden tot werkstress en zelfs tot een burn-out. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

Vermoed je dat werknemers niet goed in hun vel zitten? Omdat ze zich anders gedragen dan normaal? Er vermoeid uitzien of prikkelbaar reageren? Ga dan het gesprek aan.

Werkdruk kan verschillende oorzaken hebben. Misschien heeft je werknemer het gevoel dat er te hoge eisen gesteld worden. Of speelt er thuis iets. Zorg dat je werknemers zich gehoord en gezien voelen. En toon begrip. Dan ervaren je werknemers een drukke periode op het werk ook als minder belastend.

Arbeidsrisico 3: ongewenste omgangsvormen

De sfeer op de werkvloer is van grote invloed op hoe je werknemers zich voelen. Zeker als er sprake is van pesten, agressie, geweld, discriminatie of seksuele intimidatie. We kennen de verhalen uit de media allemaal. Deze arbeidsrisico’s spelen niet alleen bij The Voice, dit komt in veel bedrijven voor.

Een paar cijfers van arbodienst ArboNed: één op de vijf werknemers ervaart intimidatie op het werk. Zo’n 8% van de Nederlanders zegt gepest te worden op het werk. En in 2018 had 30% van de werknemers een arbeidsconflict. Allemaal arbeidsrisico’s met ingrijpende gevolgen: mensen kunnen er letterlijk ziek van worden. De spanning kan zelfs leiden tot een burn-out.

Ook een grappig bedoelde opmerking kan intimiderend en discriminerend zijn.

Tip: stel een vertrouwenspersoon aan

Als werkgever ben je verplicht een beleid psychosociale arbeidsbelasting op te stellen. Dat kun je zelf vormgeven of samen met je arbodienst doen. Stel daarnaast een onafhankelijke en objectieve vertrouwenspersoon aan als aanspreekpunt bij vragen en problemen. Een vertrouwenspersoon ondersteunt je werknemers en adviseert jou.

Zorg daarnaast dat je werknemers zich geen verklikker voelen bij het melden van misstanden. Hun melding mag nóóit leiden tot minder kansen op de werkvloer of tot ontslag. En geef als werkgever het goede voorbeeld. Realiseer je dat óók een grappig bedoelde opmerking intimiderend en discriminerend kan zijn.

Arbeidsrisico 4: ongelukken met machines

Ieder jaar gebeuren er in Nederland zo’n 425 ernstige ongevallen op de werkvloer, blijkt uit cijfers van ArboNed. Vaak komt dat door gevaarlijke machines. Of door verouderde en versleten machines, gereedschappen of installaties.

Je voorkomt ongelukken door ervoor te zorgen dat je werknemers de machines veilig gebruiken. Ook moeten alle machines aan de veiligheids- en keurmerken voldoen.

Tip: stel die verplichte RI&E op

Heb jij al een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) opgesteld? Die geeft inzicht in de risico’s op de werkplek. Uit onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dat maar 45% van de werkgevers in 2018 zo’n RI&E had. En dat terwijl ‘ie al sinds 1994 verplicht is.

Een RI&E heeft veel voordelen. Denk aan minder ongelukken op de werkvloer, betrokken werknemers, een hogere productiviteit en een lager ziekteverzuim.

Veel werknemers beseffen niet dat ze met gevaarlijke stoffen werken.

Arbeidsrisico 5: gevaarlijke stoffen

Ook gevaarlijke stoffen vormen een arbeidsrisico. Elk jaar zijn er zo’n 15.000 ziektemeldingen door gevaarlijke stoffen. De schatting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is dat er jaarlijks 3.000 mensen door overlijden.

Weet jij met welke gevaarlijke stoffen je werknemers in aanraking komen? Ook dat breng je in kaart met een RI&E. Goed om te weten: veel werknemers beseffen niet dat zij met gevaarlijke stoffen werken. Het gaat niet alleen om de ieder bekende schoonmaakmiddelen waar we voorzichtig mee moeten zijn, ook om bijvoorbeeld bloemmeel of ruwe olie.

Arbeidsrisico 6: schadelijk geluid

Vooral in de bouw en industrie is schadelijk geluid een arbeidsrisico. Het kan leiden tot gehoorschade, een van de meest gemelde beroepsziekten. De aandoening is niet te genezen, maar kan gelukkig wel worden voorkomen. Daarin spelen de werkgever én de werknemer een belangrijke rol.

Als werkgever kun je zorgen voor geluidsarme(re) machines, goede gehoorbescherming en duidelijke instructies. Maar het is de verantwoordelijkheid van je werknemers om die gehoorbescherming ook te dragen.

Arbeidsrisico 7: binnenklimaat

Geïrriteerde ogen, hoofdpijn, een droge mond: het kan allemaal wijzen op een slecht binnenklimaat op je kantoor. Dat heeft invloed op de productiviteit van je werknemers. In het uiterste geval leidt het ook tot gezondheidsklachten. En uiteindelijk tot ziekteverzuim. Datzelfde geldt voor werken in de hitte of kou.

Tip: zorg voor voldoende frisse lucht

Hoe je het binnenklimaat op kantoor verbetert? Zet de verwarming niet te hoog (maximaal 21 graden), onderhoud je ventilatiesysteem en zet regelmatig een raam open. En wist je dat planten de luchtkwaliteit ook verbeteren?

Arbeidsrisico 8: verlichting

Tot slot vormt de verlichting een arbeidsrisico. Te fel licht kan klachten als hoofdpijn en duizeligheid veroorzaken. Te weinig licht kan leiden tot fouten. En bij werk in de zon bestaat er een risico op verbranding. Wil je de risico’s beperken? Pas de verlichtingssterkte en kleur aan de omgeving en je werknemers aan. Ook hier geldt: ga het gesprek aan met je werknemers, om te vragen naar hun behoeften. En neem klachten altijd serieus.