Collectieve waardeoverdracht en garanties voor deelnemers

Belang deelnemers staat voorop bij collectieve waardeoverdracht pensioenfonds Henkel

Hoe kun je als pensioenfonds het belang van je deelnemers optimaal beschermen? Voor kleinere en middelgrote fondsen is die vraag actueler dan ooit. Pensioenfonds Henkel koos vol vertrouwen voor een collectieve waardeoverdracht (buy-out) bij Nationale-Nederlanden. Pierre Akkermans (onafhankelijk bestuursvoorzitter Stichting Pensioenfonds Henkel Nederland) en Tom Haaring (Directeur Commercie NN Pensioen) vertellen alles over het traject naar de collectieve waardeoverdracht en de garanties voor de deelnemers.

Het pensioenlandschap gaat ingrijpend veranderen zodra de Wet toekomst pensioenen wordt ingevoerd. Heel wat kleinere en middelgrote pensioenfondsen staan mede hierdoor voor een cruciale keuze. Blijven we in de toekomst het fonds zelf beheren? Of dragen we de pensioenrechten van onze deelnemers over aan een andere partij? En hoe en wanneer moeten we tot die keuze komen?

Slapend fonds

Stichting Pensioenfonds Henkel Nederland B.V. is al in 2012 gaan nadenken over een eventuele collectieve waardeoverdracht: het pensioen van de deelnemers wordt ondergebracht bij een andere pensioenuitvoerder.

Dat het beter was om het fonds elders onder te brengen, was al snel duidelijk. Want pensioenfonds Henkel, dat ongeveer 750 deelnemers telde, was een zogenoemd ‘gesloten fonds’. Dat betekent dat de deelnemers geen pensioen meer opbouwen en er ook geen premie meer binnenkomt. Zonder actieve opbouw wegen de kosten relatief steeds zwaarder. Dan ligt het voor de hand de pensioenen over te dragen naar een pensioenverzekeraar of naar een ander pensioenfonds, dat wel actieve deelnemers heeft.

Timing van collectieve waardeoverdracht lastig

Hoewel de richting voor Henkel duidelijk was, bleek de timing nog best lastig. "In 2012 zaten we nog diep in de financiële crisis. Het fonds stond er vrij slecht voor en een korting kon niet uitgesloten worden", vertelt Pierre Akkermans (67), onafhankelijk voorzitter van het bestuur van het Henkel-fonds en gepokt en gemazeld in de pensioenwereld. "Geen ideaal moment voor een waardeoverdracht."

Begin 2021 was de tijd wél rijp om toe te werken naar een collectieve waardeoverdracht. Pierre: "We wisten inmiddels ook dat de Wet toekomst pensioenen in aantocht was. Daardoor kon het wel eens heel druk gaan worden bij uitvoeringsorganisaties en adviesbureaus. En krijg je dan nog wel de optimale aandacht en service?"

De verantwoordelijkheden voor pensioenbestuurders nemen toe.

Het Henkel-fonds was zich dus bewust van de urgentie. Toch zijn Pierre en zijn medebestuursleden bij de collectieve waardeoverdracht niet over één nacht ijs gegaan. "We hebben eerst extern
onderzoek laten doen naar de beste optie. Moesten we opgaan in een ander fonds? Of overstappen naar een verzekeringsmaatschappij?"

De pensioenfondsen die in aanmerking kwamen konden op veel vragen nog geen duidelijkheid bieden, mede doordat de consequenties van de Wet toekomst pensioenen op dat moment niet te overzien waren. "Zo was niet duidelijk hoe het indexatiebeleid zou worden. Wij wilden onze deelnemers uiteindelijk toch liever een vaste indexatie bieden. Mede daarom viel de keuze op een pensioenverzekeraar. En dat werd Nationale-Nederlanden."

Pure winst voor deelnemers

In de huidige pensioenmarkt zijn er veel pensioenfondsen die zich op hun toekomst oriënteren. En dat is terecht, vindt Tom Haaring (44). Tom is verantwoordelijk voor de commercie van het pensioenbedrijf van Nationale-Nederlanden. Daar horen ook pensioenfondsen bij.

"De Wet toekomst pensioenen gaat op veel fronten voor veranderingen zorgen", licht Tom toe. "Als fonds moet je besluiten nemen over uitvoering, processen en communicatie. Je zult flink moeten investeren om genoeg kennis en capaciteit in huis te halen. Je moet deelnemers begeleiden bij het maken van hun individuele keuzes. De verantwoordelijkheden voor pensioenfondsbestuurders nemen toe. Kun je dat als fondsbestuur wel aan?"

De punten die Tom noemt, zijn voor Pierre buitengewoon herkenbaar. "We hebben bij Nationale-Nederlanden een goed pensioen kunnen inkopen met een gegarandeerde uitkering én een gegarandeerde indexatie, waaronder een volledige inhaal van alle sinds 2012 gemiste indexaties. Door de collectieve waardeoverdracht konden onze buffers en onze kostenvoorziening gebruikt worden om die indexatie in te lopen. Als we zouden voortbestaan hadden we die buffers moeten aanhouden. Dat is pure winst voor onze deelnemers."

Gegarandeerde uitkering en indexatie

De rekensom lijkt achteraf gezien simpel. Maar dat betekent niet dat het traject zelf ook eenvoudig is. Een collectieve waardeoverdracht is complex en tijdrovend, heeft Pierre ervaren. In het traject is het Henkel-fonds bijgestaan door adviesbureau Willis Towers Watson. Om te beginnen is een draaiboek gemaakt. Daarin nam de governance een prominente plek in, om alle stakeholders betrokken te houden.

Pierre: "We wilden alle neuzen dezelfde richting op krijgen: de werkgever, de ondernemingsraad, het verantwoordingsorgaan en natuurlijk de deelnemers. Dat is ons gelukt. We hebben alle betrokkenen voortdurend op de hoogte gehouden." Zo zijn al vroegtijdig de wensen van de leden gepeild. “Die wilden ‘geen gezeur’, dus liefst een gegarandeerde uitkering en indexatie.”

De leden van ons pensioenfonds wilden geen gezeur.

Kwestie van vertrouwen

Onderdeel van het draaiboek was ook de selectie van de verzekeraar. Er waren voor de collectieve waardeoverdracht verschillende kandidaten. Op basis van de financiële uitkomsten was er een close finish tussen de twee laatst overgebleven verzekeraars. In een speciale vergadering legde het bestuur de uitkomsten voor aan de deelnemers van het fonds. "Dan moet je een heldere boodschap hebben", zegt Pierre. "En die hadden we: een levenslang gegarandeerd pensioen en een mooie, gegarandeerde indexatie." Daarna hakte het bestuur de knoop door. "Dat het Nationale-Nederlanden werd, was ook een kwestie van vertrouwen", vertelt Pierre. "Hebben we het gevoel dat de transitie en de uitvoering in goede handen zijn, en dat we goed zitten voor de lange termijn? Dat was bij Nationale-Nederlanden zeker het geval. Met Nationale-Nederlanden hadden we een stabiele en betrouwbare Nederlandse partner."

Groen licht DNB

Bij een collectieve waardeoverdracht moet de DNB zijn goedkeuring geven aan de collectieve waardeoverdracht die volgt op het liquidatiebesluit. Dat vereist een uitvoerige onderbouwing en een gedetailleerd transitieplan. Na het besluit tot liquidatie werden de verplichtingen begin juli 2021 eerst direct herverzekerd bij Nationale Nederlanden om alle risico’s uit te sluiten. Daarna werd het verzoek tot collectieve waardeoverdracht ingediend bij DNB die vervolgens snel haar goedkeuring gaf. Op 1 november 2021 werd de collectieve waardeoverdracht geëffectueerd.

"Vanaf het moment van herverzekering kwamen wij in beeld", vertelt Tom. "Ons team trok nauw op met het bestuur en had wekelijks overleg. De communicatie deden we eerst namens het pensioenfonds, daarna gezamenlijk en nu is Nationale-Nederlanden de afzender. Zo konden de deelnemers aan Nationale-Nederlanden wennen."

Enorme klus

Voor kleinere en middelgrote fondsen wordt het hoog tijd hun richting te bepalen, vindt Tom. "In de eerste helft van 2026 moet je als fonds klaar zijn voor de toekomst. Overweeg je een collectieve waardeoverdracht, dan zou ik het maken van je keuze als fonds niet te lang uitstellen. Want je moet de doorlooptijd van het hele traject niet onderschatten. Als je te lang wacht, gaat dat ten koste van de zorgvuldigheid.”

Met dat laatste is Pierre het van harte eens. “Je moet overleggen met alle betrokken partijen, inclusief de sociale partners. Je moet een goed stappenplan maken, met een flinke communicatieparagraaf. Je moet zorgen dat je genoeg deskundigheid in huis hebt en als bestuur voldoende tijd vrijmaken. Je hebt de goedkeuring nodig van de DNB en je moet je deelnemers meekrijgen. Een collectieve waardeoverdracht is al met al ontzettend veel werk. Maar met dit mooie resultaat zijn wij buitengewoon tevreden!"

Tips van Pierre Akkermans voor pensioenfondsen die kiezen voor een collectieve waardeoverdracht

Tip 1: zorg dat je alle hens aan dek hebt, met name binnen het bestuur en het verantwoordingsorgaan
Tip 2: neem iedereen mee in het traject: werkgever, OR, verantwoordingsorgaan en deelnemers
Tip 3: hou de informatie overzichtelijk en begrijpelijk voor je deelnemers
Tip 4: zoek een goede consultant die je stap voor stap begeleidt
Tip 5: maak een gedetailleerd en gedegen stappenplan
Tip 6: claim tijdig capaciteit bij je uitvoerder
Tip 7: stel een gezamenlijke taskforce samen
Tip 8: en last but not least: hou altijd het belang van de deelnemers voor ogen!