“Als het niet op onze duurzame manier kan, doen we het niet"

ONDERNEMERSLUST: Ruud Zanders over de vijf belangrijkste momenten in zijn ondernemerschap

In de podcastserie Ondernemerslust blikken we met zes ondernemers terug op de weg die ze aflegden. Wat ging er goed, wat kon beter en hoe gaan ze om met uitdagingen? Deze keer: Ruud Zanders, eigenaar van Kipster.

Als we Ruud Zanders een kleine twintig jaar geleden hadden gesproken, had je nu een totaal ander verhaal gelezen. Toen stond Ruud nog aan het roer van het familiebedrijf dat hij met zijn broer van zijn ouders had overgenomen. Een pluimveehouderij met megastallen en miljoenen kippen in meerdere Europese landen, 125 medewerkers en een jaaromzet van ruim veertig miljoen euro. Het motto: zoveel mogelijk produceren tegen zo laag mogelijke kosten. “Toen voelde ik me daar goed bij. Nu kijk ik daar heel anders tegenaan.”

Na een faillissement en een radicaal andere kijk op de wereld gekregen te hebben, is Ruud sinds 2017 mede-eigenaar van Kipster, de meest mens-, milieu- en diervriendelijke kippenstal ter wereld. Vroeger waren kippen voor Ruud vooral een middel om geld te verdienen, zonder echt naar het belang van kippen en hun welzijn te kijken. Nu staat hun rol in het voedselsysteem en hun gezondheid voorop. Er wordt nog steeds geld verdiend, maar veel milieu-, mens- en diervriendelijker. “Helaas bestaat er geen commerciële veehouderij die volledig diervriendelijk is. Maar het kan gelukkig wel véél diervriendelijker en efficiënter dan dat het nu vaak geregeld is. Dieren zouden een heel andere rol in het voedselsysteem kunnen en moeten spelen. Dat willen we boeren over de hele wereld laten zien. En wie weet is er ooit helemaal geen rol meer voor dieren weggelegd in het systeem.” In de podcast vertelt Ruud uitgebreid over de verandering die zijn bedrijf en hijzelf meemaakten.

Niet alleen het doel, maar ook de aanpak van Kipster is bijzonder. Zo kun je elk moment van de dag onaangekondigd bij een van hun boerderijen binnenlopen en via webcams 24/7 in de stallen kijken. “Niet één camera gericht op de stal waar de schattige kuikentjes om hun moeder heen dartelen, maar zeven camera’s die alle hoeken van de stallen laten zien. Als het goed gaat zie je het, maar ook als het minder goed gaat. Ik wil mensen laten zien dat het is wat het is. Die radicale transparantie is uniek in onze industrie.”

Vandaag de dag werken er vijftig mensen – verdeeld over twintig fte – voor Kipster. Het bedrijf heeft drie boerderijen in Nederland, vier in Amerika, en volgend jaar openen er drie boerderijen in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Onlangs trok Kipster een nieuwe CFO, COO en CCO aan om de komende jaren in volle vaart verder te groeien.

1. Het grootste succes

“Het bij elkaar brengen van mijn compagnons. Alle successen en hoogtepunten van de afgelopen jaren – het openen van de eerste boerderij, uitbreiden naar Amerika, een contract tekenen met Lidl – zouden anders nooit mogelijk geweest zijn. Ik wist dat ik Kipster nooit alleen zou kunnen doen, daar is het veel te groot voor. Ook mis ik op sommige gebieden de specifieke kennis en kunde. Ik zocht daarom contact met Maurits Groen, een van de grootste duurzame ondernemers in ons land, een echte duurzaamheidsgoeroe. Hij bracht me in contact met Olivier Wegloop, een geweldige marketingcommunicatiestrateeg. Tot slot wilde ik er nog graag iemand bij met diepe agrarische kennis. Dat werd Styn Claessens, een jonge pluimveehouder uit de buurt. Met hem erbij was de club compleet. De belangrijkste reden voor het succes? Het avontuur aangaan met mensen die anders naar dingen kijken en verschillende vaardigheden hebben, maar wel hetzelfde doel voor ogen hebben. Het leidt soms tot wrijving, maar uiteindelijk kom je hier het verst mee, daar ben ik van overtuigd.”

2. De grootste tegenslag

“Het faillissement van het familiebedrijf. Een dieper dal dan dat had ik nog niet meegemaakt. Er waren meerdere redenen waardoor het mis ging. Mijn broer en ik waren jong en wilden vooral zo snel mogelijk groeien en opschalen, terwijl de organisatie daar nog niet klaar voor was. We deden een investering in het buitenland, waarvan we eigenlijk al vanaf het begin wisten dat het niet slim was. Ook werden we zwaar getroffen door de uitbraak van de vogelgriep. Alles bij elkaar was het te veel. In 2007 werden we failliet verklaard. Omdat ik er ook privé in zat, was de impact enorm. We moesten ons huis verkopen en met onze drie dochters van toen vijf, drie en een jaar verhuizen naar een huurhuis in het dorp. Hoe rot de periode ook was, het deed me ook inzien wat ik nou écht belangrijk vind: mijn gezin, vrienden en gezondheid. Zakelijk leerde het faillissement me twee dingen: dat je een stevige organisatie moet bouwen en dat je je idealiter nooit zorgen om geld zou hoeven maken. Daarom vond ik het zo belangrijk om bij Kipster de juiste mensen aan te haken en samen met hen een sterk, goed georganiseerd fundament neer te zetten. Zo trokken we onlangs een CFO, COO en een CCO aan en zijn we bezig met het inrichten van een heldere beslisboom voor internationale opschaling. En sinds we een investeerder aan boord hebben hoeven we ons over het financiële onderdeel minder zorgen te maken.”

3. De grootste uitdaging

“Als het niet op onze manier kan, doen we het niet. We zoeken internationale pluimveehouders om samen de industrie te veranderen. Dat kan alleen als partijen er net zo instaan als wij. We willen geen concessies doen aan hoe wij het plaatje voor ons zien. Pluimveehouders gaan vaak in grote lijnen met ons verhaal mee, maar willen dan toch hier en daar wat veranderen aan het duurzaamheidsaspect. Ze zijn bang dat ze er commercieel op achteruit gaan. Terwijl het op onze manier ook commercieel heel interessant is. Hen daarvan overtuigen is een grote uitdaging.”

4. Het beste advies

“De Wet van Wegloop, zoals wij het gekscherend noemen: ‘Gebruik zo min mogelijk woorden om zoveel mogelijk te vertellen’. Bij elke presentatie die ik geef, denk ik aan Olivier's wijze woorden. Grappig genoeg doen veel mensen precies het omgekeerde.”

5. De grootste droom

“Als ik droom, zie ik een wereld waarin we dieren niet langer onnodig kwellen en ze geen rol meer hebben in het voedselsysteem. Dat is misschien pas over een jaar of vijftig het geval, maar ooit ziet de wereld er zo uit. Voor de kortere termijn – zeg tien of twintig jaar – wil ik werken aan verdere bewustwording over dieren, hun welzijn en hun rol in de voedselketen. Verder hoop ik dat zoveel mogelijk mensen overtuigd raken van een toekomst met veel minder tot geen veehouderij.”

Ga naar alle afleveringen