Duurzaam ondernemen: je impact meten in 5 stappen

Als je duurzaam wilt ondernemen ben je continu bezig met de vraag of je wel precies de juiste dingen doet. Impact-expert Edith Kroese vertelt hoe je met 5 stappen de impact van duurzaam ondernemen kunt meten. Maar eerst: wat zijn eigenlijk de voordelen van deze manier van ondernemen?

'Duurzame bedrijven doen het echt beter'

“Wil je een duurzaam bedrijf worden? Dan moet het onderwerp duurzaamheid bovenaan de agenda van elke meeting staan. En het sturen op je impact op de wereld: dat moet net zo belangrijk worden als je HR-plannen of je financiële beleid”, geeft Edith aan.

“Tegenwoordig verwachten consumenten dat je duurzaam onderneemt. Dat belonen ze ook. Dat zie je bij grote merken als Tesla. Of bij het natuurlijke wasmiddel Seepje. En ook energieleverancier Greenchoice en het duurzame beddengoedmerk Yumeko doen het erg goed.”

Nog twee voordelen van duurzaam ondernemen: je bent aantrekkelijker voor investeerders en voor werknemers. “Vooral jongere generaties werken graag voor duurzame bedrijven”, zegt Edith. “En vervuilende bedrijven worden juridisch steeds harder aangepakt. Zoals laatst gebeurde bij Shell.”

Je impact meten in vijf stappen

Duurzaam ondernemen loont. Maar je moet wel bewijzen dat je het ook echt doet. Anders ben je niet geloofwaardig. Dat vinden je klanten, maar ook je investeerders en werknemers.

“Je hoeft echt niet meteen je impact op alles te meten: mens, milieu én maatschappij. Je begint bij één onderdeel en bouwt het dan langzaam uit. Begin bij wat voor jou de grootste uitdaging is”, zegt Edith. “Dat kan je CO2-uitstoot zijn. Maar ook het werkgeluk van je mensen.” Dit zijn de vijf stappen van de impactmeting:

Stap 1: een strategie bepalen

De eerste stap is het bepalen van een duidelijke aanpak. “Welke uitdagingen zijn er in jullie sector? Hoe maken jullie als bedrijf het meeste verschil? En voor welke doelgroepen precies? Schrijf dat op.” Je brengt de verwachte positieve gevolgen van je bedrijf in kaart, en ook de negatieve. Edith: “Je duurzaamheidsstrategie is het belangrijkst. Hier zit de meeste tijd in.” Fairphone is een mooi voorbeeld van een merk dat de strategie goed heeft aangepakt. “Zij hebben een uitgebreide analyse gemaakt van alle materialen en mineralen in een telefoon. Op basis daarvan hebben ze een duurzaamheidsprogramma opgezet. Waar valt de meeste winst te behalen?”

Stap 2: duidelijke doelen opstellen

Na je strategie is het belangrijk om duidelijke doelen te noemen. “Waar wil je heen met je bedrijf? Dat moet voor iedereen duidelijk zijn. Anders heb je niet zoveel aan de resultaten van je meting.” Betekent een CO2-uitstoot van 50% dat je het goed doet? Of moet je het veel beter doen om je doelen te bereiken?Maak die doelen niet te groot, adviseert ze. En ook niet te vaag. “Zeg bijvoorbeeld niet: ik wil over een paar jaar CO2-neutraal zijn. Of: al mijn producten moeten milieuvriendelijk worden. Beschrijf haalbare doelen, zodat je werknemers gemotiveerd blijven.” Een bedrijf als Auping doet dat volgens haar goed. De beddenfabrikant wil in 2030 helemaal circulair zijn. Alle materialen hergebruiken. Of ze dat doel gaan halen? Daarover communiceren ze heel open op hun website. “Consumenten waarderen dat.”

Kijk naar andere duurzame bedrijven in je sector.

Stap 3: onderzoek doen

Daarna is het tijd om te onderzoeken: kloppen de gevolgen die je verwacht (uit stap 1) ook? Oftewel, hoe scoort je bedrijf op de verschillende onderdelen uit je strategie? Om dat te meten, kun je impact-experts van een onderzoeksbureau inhuren. Zij kunnen helpen met het maken van berekeningen. Of het opzoeken van cijfers. Zo werkt Fairphone samen met lokale partijen. Die meten of de verbeteringen ook echt tot de gewenste impact leiden.

Toch is zo’n bureau niet altijd nodig, volgens Edith. “Je komt ook al een heel eind door te kijken naar andere bedrijven met hetzelfde soort productieproces. Misschien hebben zij een vergelijkbare studie gedaan.” Nog een tip: check of er data beschikbaar zijn bij een branchevereniging. Het is dan wel belangrijk dat je weet waarin jouw bedrijf anders is dan concurrenten. “Want je kunt cijfers waarschijnlijk niet één-op-één overnemen.”

Wat als impact moeilijk te meten is? Bijvoorbeeld omdat je sociale impact wil maken? En het gedrag van mensen wil veranderen? “Zulke impact is inderdaad moeilijker te meten”, zegt Edith. “Maar het kán wel. Neem het flessenbedrijf Dopper. Hun product zorgt voor minder verkoop van plastic flesjes.” Maar hoe kunnen zij hun impact meten? “Een bedrijf als Dopper kan een experiment doen. Ze geven een deel van de mensen een Dopperfles. En een ander deel niet. Die groepen vergelijken ze met elkaar. Is het inderdaad zo dat de mensen met een Dopper minder plastic flesjes kopen?” Je stelt dus vragen aan je doelgroep. Dat kun je ook gebruiken voor je werknemers. Daarvoor kun je bijvoorbeeld een vragenlijst opstellen.

Doe geen uitspraken die je niet kunt onderbouwen met data.

Stap 4: rapport maken

Na het verzamelen van de benodigde cijfers maak je een rapport van de onderzoeksresultaten en presenteer je de uitkomsten. Zorg ook dat je data ergens te vinden zijn, zodat je ernaar kunt verwijzen. Fairphone plaatst bijvoorbeeld mooie verhalen op haar website. Daarin lees je wat ze bereikt hebben.

Een tip van Edith: maak je impact niet groter dan hij is. En doe geen uitspraken die je niet kunt onderbouwen met data. “Weet je niet hoe duurzaam je proces is? Wees daar dan open over. Je klanten hebben het snel door als je een leeg verhaal vertelt.” Dat is greenwashing. Dit betekent je groener of duurzamer voordoen dan je echt bent. Je geeft consumenten bijvoorbeeld het idee dat ze een ‘groen’ product kopen. Terwijl dat niet zo is.

“Of je maakt een mooie campagne over diversiteit, terwijl je eigen personeel helemaal niet zo divers is”, legt Edith uit. “Zorg eerst dat je zelf de zaken op orde hebt. Voordat je van alles roept naar de buitenwereld.” Want je kunt je voorstellen: greenwashing is niet goed voor je reputatie.

“Het kledingmerk Patagonia is heel transparant. Op hun website The Footprint Chronicles vertellen ze over het productieproces van elk kledingstuk. Waarom maken ze bepaalde keuzes? Zelfs als die minder goed zijn voor het milieu? Daar zijn ze transparant over.”

Auping doet iets vergelijkbaars, volgens Edith. Het bedrijf laat zien welke route ze afleggen naar de ambitie: helemaal circulair zijn.

Stap 5: aan de slag

Na het presenteren van je rapport ben je er nog niet. Dat is pas het begin. “Ik spreek bedrijven die een mooi impactrapport gemaakt hebben. En dan denken: zo is het wel goed. Maar het gaat erom wat je daarna met die cijfers doet. Geef je vervolgstappen dus duidelijk aan in je rapport. Hoe ga je je resultaten verbeteren?”

De voordelen van impact meten

Nu denk je misschien: is het niet heel duur om je impact te meten? En kost dat niet veel tijd? “Het vraagt zeker om een investering. Maar op de lange termijn betaalt het zich terug.”

Je laat klanten zien wat je toegevoegde waarde is. Ook opdrachtgevers en investeerders zien welke resultaten je boekt. “Dat maakt je geloofwaardig,” stelt Edith. “Je voorkomt greenwashing.”

Verder zorgt het meten van je impact voor gemotiveerde werknemers. “Mail je mensen bijvoorbeeld wat jullie als bedrijf allemaal bereikt hebben. Of hang de resultaten op de gangen van je kantoor. Dan zien je werknemers precies hoe zij meewerken aan een betere wereld. Geloof me, dat vinden ze geweldig.”

Ook zelf heb je voordeel van het zichtbaar maken van je impact. “Als je weet hoe je op bepaalde vlakken scoort, kun je je strategie sterker maken. Of je producten en diensten verbeteren. Ook sluit je beter aan bij je doelgroep.” Daardoor heb je straks nog meer invloed.

Tip voor ondernemers: blijf praten over duurzaamheid

Edith adviseert ondernemers: ga het gesprek over duurzaamheid aan met collega’s. En doe dat vaak. Hoe belangrijk vinden jullie het milieu? En wat is de balans tussen winst maken en duurzaam ondernemen?

“Stel dat je een mooi groen programma wilt starten. Je wilt bijvoorbeeld dat de verpakkingen van je producten plasticvrij worden. Of CO2-neutraal. Hoeveel geld mag dat dan kosten? En wat als zo’n keuze voor minder omzet zorgt?” Praat daar open over. Al vóórdat je begint met het meten van je impact.

Tot slot pleit Edith voor een chief impact officer. Die is verantwoordelijk voor het duurzame beleid. “Eigenlijk zou ieder bedrijf zo iemand moeten hebben. Het liefst in de top. Een écht duurzaam bedrijf kan niet meer zonder.”