Shane had € 30.000,- schuld: “Ik móést er wel over praten”

“Als je schulden hebt, heb je vast niet hard genoeg gewerkt.” Dat is het beeld dat veel Nederlanders hebben van mensen met geldproblemen, merkt Shane Pattipeilohy (23). Maar zijn verhaal bewijst iets heel anders. Op het dieptepunt had hij een schuld van € 30.000,- bij de Belastingdienst, zijn zorgverzekeraar, school en vrienden. Hoe hielp Shane’s openheid hem uit het dal te klimmen?

“De eerste keer dat ik mijn verhaal vertelde aan een hulpverlener, was in één woord verschrikkelijk. Schaamte, wanhoop: alles kwam eruit tijdens een grote huilbui. Ik riep uit dat ik hulp nodig had met álles. Gelukkig was het antwoord: ‘Het komt goed, we gaan je helpen’.”

Fysiek en mentaal geweld

“Hoe ik op dat punt belandde? Mijn thuissituatie was niet stabiel. Er was sprake van fysiek en mentaal geweld. Mijn vader was onder andere gokverslaafd en had schulden. En mijn moeder was haar baan kwijtgeraakt. Toen ik 17 was, gingen ze uit elkaar. Een rechtszaak volgde, het was een enorm stressvolle tijd.

In diezelfde periode ging ik op kamers wonen en begon ik met mijn mbo-opleiding. Maar met mijn bijbaantje verdiende ik niet genoeg om mijn opleiding en huur te betalen. Bovendien stopte mijn vader op mijn 21e met het betalen van alimentatie. En op mijn ouders kon ik financieel niet terugvallen. Op een gegeven moment moest ik kiezen: Koop ik eten of betaal ik mijn zorgverzekering? Het werd het eerste.”

Deurwaarders en aanmaningen

“Daarna stonden al snel de eerste deurwaarders op de stoep. Ook vielen er soms blauwe enveloppen van de Belastingdienst op de mat. Ik wist alleen niet wat ik daarmee moest.

Achteraf gezien waren het aanmaningen. Ik had meegedaan met een jongerenprogramma over ondernemerschap. Ik wilde later een eigen bedrijf beginnen en had me alvast ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Maar ik besefte niet dat ik vanaf dat moment al omzetbelasting moest doorgeven aan de Belastingdienst. Oók als ik nog geen omzet maakte.

Dat ontdekte ik pas een paar jaar later. Toen was mijn schuld bij de Belastingdienst inmiddels opgelopen tot zo’n € 25.000,-.”

Op de vlucht

“In de tussentijd had ik mijn huur opgezegd om geld te besparen. Ik logeerde een tijdje bij verschillende vrienden. Maar ondertussen was ik in een zware depressie beland. Ik overzag het allemaal niet meer.

Schreeuw om hulp

“Na een paar jaar wilde ik terug naar Nederland om weer te studeren. Ik deed toetsen en intakegesprekken bij een hogeschool. En gelukkig, ik werd aangenomen. Maar ik wist ook: Ik heb me twee jaar in het buitenland verstopt. Als ik terugkom, staan die deurwaarders weer op de stoep.

Ik belde mijn huisarts voor advies. Via Google zocht ik naar ‘depressie’ en ‘schulden’, in combinatie met ‘Amersfoort’, want daar ging ik wonen. Zo kwam ik in contact met verschillende instanties. Zij verwezen me door naar schuldhulpverleners en naar SOVEE. Dat is een organisatie die jongeren in de knel helpt hun leven weer op de rit te krijgen.”

Geldproblemen oplossen

“Vanaf dat moment had ik een leger aan mensen om me heen. Een schuldhulpverlener hielp me mijn schulden aflossen. Die regelde bijvoorbeeld een betalingsregeling met mijn zorgverzekeraar. En bij de Belastingdienst startten we een traject om te bewijzen dat ik nooit omzet had gemaakt. Uiteindelijk hoefde ik alleen een boete te betalen. De schuld werd kwijtgescholden.

Ondertussen leefde ik van zo’n € 50,- per week. Daar werd ik heel creatief van. Ik keek altijd in de onderste schappen van de supermarkt en kookte voor meerdere dagen. Mijn vrienden had ik ook ingelicht. Dat moest wel, want ik had geen geld om leuke dingen met ze te doen. Ze boden me ook aan dat ik bij hen kon komen eten om geld te besparen. Heel fijn.”

Negatieve associaties met geld

“Mijn zakelijke schulden heb ik nu afbetaald. Alleen sommige vrienden krijgen nog geld van me. Verder heb ik nog een lopende lening bij DUO. Maar dat kan niet anders, als ik in de toekomst een goede baan wil hebben.

Toch was het afbetalen van mijn schulden pas de eerste stap. Mijn schulden kwamen namelijk ergens vandaan. De gesprekken met de maatschappelijk werker waren dus minstens zo belangrijk. Zo ontdekte ik dat ik nooit heb geleerd hoe ik met geld moet omgaan. En wat je allemaal zelf moet regelen als je achttien wordt. Mijn ouders hadden wel gezegd dat ik een zorgverzekering moest hebben, maar niet hoe je zoiets regelt.

Schade inhalen

“Gelukkig haal ik de schade nu in. Ik woon samen met mijn vriend en ben vanaf het begin eerlijk geweest over mijn geldproblemen. Het huis staat op zijn naam. Samen hebben we afspraken gemaakt over onze financiën. Ik maak maandelijks geld over naar een gezamenlijke rekening en betaal mee aan de vaste lasten.

Verder bespaar ik zoveel mogelijk. Abonnementen die ik niet nodig heb, heb ik opgezegd. En mijn schoonvader helpt me met brieven van instanties. Door hem leerde ik dat je ook geld kunt terúgvragen bij de Belastingdienst. Daar had ik geen idee van.”

Praten met hulpverleners

“Het valt me op dat het onder jongeren niet vanzelfsprekend is om open te zijn over geld. Dat leer je niet op school. Ik zou het goed vinden als jongeren les krijgen over wat ze allemaal moeten regelen als ze 18 worden. En dat je een overzicht leert maken van je financiële situatie.

Het is ook belangrijk dat je snel hulp zoekt als je schulden hebt. Al is je schuld maar € 100,-, ga langs bij schuldhulpverleners. Zij hebben een netwerk waardoor je problemen niet groter worden. Praat daarnaast met een psycholoog of praktijkondersteuner, zodat je kunt werken aan je patronen of gedrag. Want je schulden ontstaan niet zomaar.”

Nieuwe deuren geopend

“Ja, ik heb fouten gemaakt. Maar mijn openheid naar hulpverleners en vrienden heeft ook nieuwe deuren geopend. Ik studeer weer, loop stage en woon samen. In de toekomst wil ik nog steeds een eigen bedrijf starten. Maar die stap is nu nog te groot. En als het zover is? Dan vergeet ik nooit meer die omzetbelasting door te geven.”