Voor het eerst het IJsselmeer op

Een goede voorbereiding is het halve werk

Voor het eerst op eigen kiel het IJsselmeer over, dat is een flinke stap. Ver weg van de vaste wal en om je heen alleen maar water. Die tocht naar de overkant is aantrekkelijk en ontzagwekkend. Zet de stap en vaar met je boot tijdens een mooie dag met stabiel weer dat grote IJsselmeer op. Doe het en krijg vertrouwen. Maar, doe het niet onbezonnen.

Het IJsselmeer is een binnenmeer, maar kan zich gedragen als een wilde zee. In de meeste gevallen is het een heerlijke plas om op te zeilen of overheen te motoren.

Voordat je vertrekt, bedenk je waar je heen wilt. De eerste tocht over het IJsselmeer moet niet je moeilijkste worden. Kies dus voor die rustige dag met matige wind en neem als zeiler een bezeilde koers. Stel je ligt in Enkhuizen met je boot en de wind is zuidwest 3 Beaufort. Makkum is dan een mooi bezeild doel. Ook met een motorboot is deze tocht onder die omstandigheden prima te doen.

Discipline

Veel ervaren watersporters denken vaak: ‘het zal wel goed gaan’. Dat is meestal ook wel zo, maar jezelf een aantal beperkingen opleggen, kan geen kwaad bij een oversteek van het IJsselmeer:

• Draag een reddingsvest. Zeker als je buiten bent, in de kuip en aan dek;
• Kijk goed uit, ook al stuurt de boot zichzelf op de stuurautomaat. De ervaring leert dat op een vrijwel leeg IJsselmeer de meeste aanvaringen voorkomen, omdat mensen niet om zich heen kijken;
• Kijk ook eens achterom. Wie weet word je opgelopen door een vrachtvaarder;
• Wijk op tijd uit, zeker voor beroepsvaart. Vrachtschepen hebben duidelijkheid nodig, omdat ze langzamer kunnen bijdraaien en kunnen afremmen. Daarnaast varen ze sneller dan je denkt;
• Geniet van wind, water en het varen.

Ondieptes

Het IJsselmeer bevat een aantal beruchte ondieptes waar je beter omheen kunt varen. In de buurt van Kornwerderzand, net ten noorden van de Noord Steenplaat is het slechts 1,6 meter diep. Deze ondiepte is niet aangegeven met boeien. Bij Den Oever staat ook niet overal genoeg water voor zeilboten met een kiel. Een aantal ondieptes is wel aangegeven met kardinale markering, maar helaas niet allemaal. Langs de Friese kust ligt een hele rij rood-witte boeien. Blijf ten westen van deze lijn. Verlaat je Friesland vanuit Workum via It Soal, blijf dan in de geul tot de scheidingston H2-W1 voordat je je koers verlegt. De Workumer basaltblokken aan zuidkant en de ondiepte bij het strand ten noorden van de geul zijn onverbiddelijk. Die onverbiddelijkheid tref je ook aan bij het verlaten van Makkum. Vaar door tot de MA3-MW2 en stuur pas daarna zuidelijk. Doe je dat eerder, dan word je het vermaak van de honderden strandgasten die jou zien vastlopen.

Op de route Medemblik-Workum kom je dicht bij Medemblik een ondiepte tegen. Het Vrouwenzand bij Stavoren is ook alleen bevaarbaar voor boten met zeer weinig diepgang. De Houtrib bij Lelystad kun je beter vermijden, net als de ondieptes dicht langs de dijk Enkhuizen Lelystad. Blijf noordelijk van de rij ET-boeien. Dat klinkt misschien afschrikwekkend, maar kijk gewoon goed op de kaart en zoom op de digitale kaart in om de precieze ligging van ondieptes te ontdekken.

Obstakels

Het IJsselmeer lijkt heel groot en dat is het ook wel. Een overtocht is zo maar 20 mijl en daar doe je vaak een uur of vier over. De ruimte van het IJsselmeer is meer mensen opgevallen en een deel van die ruimte is aangewend voor andere doeleinden dan varen. Denk aan de eilandengroep De Kreupel tussen Enkhuizen en Medemblik, windmolens langs de kust van de Noordoostpolder en de 89 windmolens tegen de Afsluitdijk aan. Vooral ’s nachts zorgen de windmolens ervoor dat navigeren wat ingewikkelder is geworden door alle rode knipperende lampen op de molens

Rijke historie

Bijna alle plaatsen aan het IJsselmeer staan bol van onze visserijhistorie. Overal zijn ruime havens met vele voorzieningen en de steden en dorpen zijn een lust voor het oog. Wil je niet meteen het hele meer oversteken, vaar dan langs de kust van plaats naar plaats. Daar kun je best een zomervakantie mee zoet zijn.
Lelystad heeft geen rijke historie, maar wel een aantal mooie havens. Twee ervan liggen aan het IJsselmeer, maar net na de sluis naar het Markermeer vind je Bataviahaven en Bataviastad ligt op loopafstand.
Een aantal havens is wat lastig aan te lopen bij stevige zuidwestenwind. Bij Urk staan dan flinke golven en ook bij Lemmer kan het water dan wat wilder zijn. Waait het redelijk hard uit het zuidwesten, bezoek dan de plaatsen aan de kant van Noord-Holland. Die zijn goed aan te lopen. Denk er bij Medemblik om dat de invaart behoorlijk smal is, maar bij aflandige wind levert dat geen moeilijkheden op.

Weersomslag?

Stel het weer slaat om onderweg op het IJsselmeer. Als het goed is heb je voor vertrek nagedacht over plan B. Ga dat plan uitvoeren, wanneer het nodig is. Stel, je bent onderweg van Stavoren naar Enkhuizen en de wind draait naar het zuidwesten en neemt flink toe. Als doorvaren onverstandig is, keer dan om. Het weer dicteert en veiligheid gaat voor alles. Heb je met mensen afgesproken in Enkhuizen, bel die dan af als het weer onderweg is verslechterd. ‘Een afspraak met de wal hebben’ is sowieso niet verstandig, want je laat je keuzes er maar al te vaak door leiden. Als omkeren en terugvaren naar de haven van vertrek de verstandige en veilige keus is, doe dat dan. Op deze manier blijft het varen op ruim water leuk en raak je vanzelf verknocht aan deze plas, ondanks zijn wat korte en knobbelige golfslag.

---

Als doorvaren onverstandig is, keer dan om.