Waarom komen er nieuwe regels voor pensioen?

In Nederland hebben we pensioen samen goed geregeld. Iedereen die hier heeft gewoond of gewerkt, heeft recht op pensioen van de overheid: AOW. En veel mensen bouwen ook pensioen op via hun werkgever. Daarnaast kun je zélf nog extra pensioen regelen. Dat lijkt dus dik in orde. Toch hebben de overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties afgesproken dat er nieuwe regels komen voor pensioen. Die regels zijn ingegaan op 1 juli 2023. Maar is dat eigenlijk wel nodig? En waarom dan?

In vergelijking met veel andere landen zijn pensioenen in Nederland erg goed. Maar zelf zijn Nederlanders er niet allemaal meer tevreden over. Vooral niet over het pensioen via de werkgever. Dat merkte je de afgelopen jaren wel, als je het nieuws volgde. Dit komt doordat er veel is veranderd, bijvoorbeeld in de loopbaan van mensen en de economie. En daar passen de oude regels voor pensioen niet meer goed bij.

Er zijn drie belangrijke redenen waarom de nieuwe regels nodig zijn.

1. Pensioen kan te vaak niet stijgen

Je hebt het vast vaker gehoord de laatste jaren. Of je heb er zelf mee te maken: je (toekomstige) pensioen kon in een of meerdere jaren niet stijgen. En dat kan een probleem zijn. Want de prijzen stijgen ieder jaar wel, meestal een beetje. Dat noemen we inflatie. Als je uitkering dan ongeveer hetzelfde blijft, kun je daar dus steeds minder van kopen. Je uitkering blijft even hoog, maar wordt eigenlijk minder waard.

Lage rente

Heb je een pensioen waarbij afspraken zijn gemaakt over de hoogte van de uitkering, bekend als een ‘uitkeringsregeling’ of (bij pensioenverzekeraars) een ‘gegarandeerd pensioen’? Dan is ook vaak afgesproken dat het pensioen zoveel mogelijk meestijgt met de prijzen of lonen. Maar door de lage rente konden veel pensioenfondsen de afgelopen jaren die afspraak niet nakomen. Soms moesten ze de pensioenen zelfs verlagen. Zelfs als de resultaten van de beleggingen heel goed waren. Je dénkt dat je weet hoeveel pensioen je later krijgt, dus het is extra vervelend als je verwachting niet uitkomt. Alleen pensioenfondsen kunnen overigens afwijken van ‘beloften’ over de hoogte. Heb je een uitkeringsregeling bij een verzekeraar? Dan kan het pensioen niet verlaagd worden.

Oplossing: meebewegen met economie

De nieuwe regels bepalen dat we geen pensioen meer opbouwen waarbij de hoogte vooraf vast ligt. In plaats daarvan wordt afgesproken hoeveel je werkgever en jij inleggen voor je pensioen. Dat heet een ‘premieregeling’ of het ‘beleggingspensioen’. Hoe hoog je pensioen uiteindelijk wordt, is namelijk onder andere afhankelijk van de resultaten van beleggingen. Zo gaat je pensioen meer meebewegen met de economie. Je pensioen kan sneller omhoog als het meezit. Maar ook sneller omlaag als het tegenzit. Geen beloften meer over de hoogte, die niet altijd waargemaakt kunnen worden.

Het kan goed zijn dat jij nu al een beleggingspensioen hebt. Dat is vaak zo als je pensioen opbouwt bij een verzekeraar zoals Nationale-Nederlanden. Dan houd je dus gewoon een beleggingspensioen.

2. Onduidelijkheid over geld voor je pensioen

Nu is voor veel mensen onduidelijk hoeveel iedere maand wordt ingelegd voor hun pensioen en wat daarmee gebeurt. Dat speelt vooral bij pensioenen waarbij afspraken zijn gemaakt over hoe hoog de uitkering wordt (uitkeringsregelingen). Je inleg gaat naar de pensioenuitvoerder en die belegt met het geld. Uiteindelijk krijg je daar een afgesproken uitkering voor. Maar je kunt moeilijk zien of je genoeg pensioen krijgt voor wat er is ingelegd en hoe je beleggingen het hebben gedaan.

Oplossing: eigen pensioenpot

Met de nieuwe regels krijgt iedereen dus een premieregeling of beleggingspensioen. Daarbij wordt via je werkgever iedere maand een afgesproken bedrag ingelegd voor je pensioen. Dat geld gaat voor jou in een eigen pensioenpotje, waar de uitvoerder mee belegt. Je kunt dan goed zien wat er met je pensioengeld gebeurt: hoeveel er steeds wordt ingelegd en wat de resultaten van de beleggingen zijn. Je kunt op ieder moment zien hoeveel waarde er in je pot zit. Als je met pensioen gaat, wordt je uitkering uit je eigen pot betaald met de waarde van de beleggingen op dat moment. Hoe hoog je uitkering wordt, is dan afhankelijk van onder andere de beleggingen en rente. Hoe hoger de beleggingswaarde en de rente, hoe hoger je uitkering.

Ook hier geldt: heb jij al een beleggingspensioen, bijvoorbeeld bij Nationale-Nederlanden? Dan beweegt je pensioen tot je pensioendatum namelijk al mee met de economie, en dat blijft zo.

3. Andere loopbanen

Mensen veranderen steeds vaker van baan of beginnen bijvoorbeeld halverwege hun loopbaan voor zichzelf. De oude pensioenregels zijn gemaakt in een tijd dat de meeste mensen hun leven lang in loondienst werken, vaak ook nog voor dezelfde werkgever. Dan maakt het namelijk niet uit of je meer pensioen opbouwt in het begin van je loopbaan of pas tegen het einde. Als je in totaal maar genoeg pensioen opbouwt.

Te weinig pensioen

Die oude regels werken niet goed als je halverwege je loopbaan een andere keuze maakt. Stel, je hebt een pensioen waarbij je in het begin meer geld inlegt en minder pensioen opbouwt, en later precies omgekeerd. Dit is hoe het in de oude situatie bij een pensioenfonds vaak werkt. Dat is geen probleem als je tot je pensioen in die regeling blijft inleggen. Maar wat als je na twintig jaar voor jezelf begint en je pensioenopbouw via je werkgever stopt? Dan is er dus eigenlijk te veel ingelegd voor het pensioen dat je ervoor krijgt.

De oplossing: je krijgt waarvoor je betaalt

Iedereen binnen dezelfde pensioenregeling gaat nu hetzelfde percentage inleggen voor pensioen. Dat is een percentage van het salaris min een bepaald bedrag. Over dat bedrag bouw je geen pensioen op via je werkgever, omdat je ook al recht hebt op AOW. Het percentage is voor iedereen in jouw pensioenregeling hetzelfde, hoe oud je ook bent. En iedereen krijgt daarvoor het pensioen terug dat die inleg waard is. Je geld gaat in je eigen pensioenpotje en blijft daarin staan tot je met pensioen gaat en je pensioenuitkering krijgt. Dat is eerlijker en duidelijker.

Wat verandert er voor jou?

Verandert er nu ook iets voor jouw pensioen en wat dan precies? Dat hangt onder andere af van welk soort regeling je nu hebt. Maar ook de afspraken die je werkgever (of de werkgeverorganisaties en vakbonden) maakt over de nieuwe regeling en de overgang daar naartoe hebben hier invloed op. De nieuwe pensioenen gaat meer op elkaar lijken, maar er zijn nog verschillen mogelijk tussen pensioenregelingen. En je kunt zelf ook keuzes maken. Meer weten over wat er kan veranderen? Lees dan ons artikel Wat betekenen de nieuwe pensioenregels voor mij?